Opšti podaci o opštini Merošina
Opština Merošina se nalazi u jugoistočnom delu Srbije i pripada Nišavskom okrugu. Prostire se u zapadnom delu Niške kotline, na 193 kilometra kvadratna, od čega 77% čini obradivo zemljište i spada u red malih opština. Masivi Malog Jastrepca zatvaraju je sa severozapadne i severne strane, dok je delom omeđena i Južnom Moravom sa istočne strane. Na severu se graniči sa opštinom Aleksinac, na jugu sa opštinama Doljevac i Žitoradja, grad Niš je na istoku, a opština Prokuplje na zapadu. Dobro je saobraćajno povezana sa svojim susedima.
Opštinu čini 27 naseljenih mesta: Azbresnica, Aleksandrovo, Arbanasce, Balajnac, Baličevac, Batušinac, Biljeg, Brest, Bučić, Gornja Rasovača, Gradište, Devča, Dešilovo, Donja Rasovača, Dudulajce, Jovanovac, Jug Bogdanovac, Kovanluk, Kostadinovac, Krajkovac, Lepaja, Merošina, Mramorsko Brdo, Oblačina, Padina, Rožina i Čubura. U Opštini, prema podacima popisa iz 2011. godine živi 13.968 stanovnika, najviše srpske nacionalnosti – 93,7%.
Opšti podaci o poljoprivredi
Poljoprivredno zemljište koje pruža uslove za raznovrsnu poljoprivrednu proizvodnju, najvredniji je prirodni potencijal kojim Opština raspolaže. Ovde se stanovništvo uglavnom bavi poljoprivrednom proizvodnjom, a voćarstvo je dominantna grana. Čuvena “oblačinska višnja” preovladava i zasađena je na oko 1.500 ha, a gaje se i šljiva sorte “stenlej”, malina, jagoda i kupina.
Zastupljena je i proizvodnja povrća pod plastenicima, pogotovo paradajza, krastavaca i paprika. Broj poljoprivrednih gazdinstava u Opštini, prema popisu poljoprivrede iz 2012. godine, iznosio je 3458 registrovanih gazdinstava, a prosečno poljoprivredno gazdinstvo raspolaže sa oko 2,6 ha poljoprivrednog zemljišta.
Od 19.300 ha ukupne opštinske teritorije, poljoprivredne površine se prostiru na 14.686 ha, a u porodičnim gazdinstvima je 95,45%, tačnije 14.088 ha, od ukupno korišćenih poljoprivrednih površina. Opštinska poljoprivredna površina čini 8,45% poljoprivredne površine Nišavskog okruga, odnosno 0,288% poljoprivredne površine Republike Srbije. Sa preko 70% prostiranja, oranice i bašte čine najveći deo poljoprivrednih površina, a slede voćnjaci, pašnjaci, vinogradi i livade.
Kada je o strukturi setve reč, najveći deo je, skoro 50% ukupne poljoprivredne površine opštine, pod žitaricama – pšenicom i kukuruzom, koji se gaje isključivo na privatnim poljoprivrednim gazdinstvima. Prinos pšenice je na nivou prosečnog prinosa Republike, dok je prinos kukuruza manji od proseka.
Povrtarstvo zauzima sledeće mesto po površini poljoprivrednog zemljišta, a proizvodnja ranog povrća pod plastenicima posebno je aktuelna. Podaci o uzgoju u plastenicima ne vode se u Republičkom zavodu za statistiku, pa isti evidentira samo dve kulture – pasulj i krompir, čiji je prinos daleko ispod proseka Republike i Nišavskog okruga. Visina prinosa koji ostvaruju poljoprivredni proizvoljači u proizvodnji krmnog bilja takođe je ispod proseka.
Povoljna klima i raspoloživo zemljište u Opštini, čine je pogodnom za intenzivan razvoj poljoprivredne proizvodnje, a posebno voćarstva (2.106 ha pod voćem) i vinogradarstva (217 ha je pod vinogradima), pa tako potencijalnu budućnost poljoprivrede predstavlja podizanje krupnih plantaža voća (višnje i šljive), kao i obnova zapuštenih i podizanje novih vinograda.
Kada je o voćarstvu reč, ovaj kraj je posebno poznat po proizvodnji čuvene “Oblačinske višnje”, a podizanje novih površina pod ovim voćem, u poslednje vreme je ponovo intenzivirano. Višnja je pre svega namenjena za industrijsku preradu. Izvozi se oko 90% ukupnog godišnjeg roda, dok se u domaćoj prehrambenoj industriji prerađuje samo jedan manji deo. Višnja ima veliki izvozni značaj jer zadovoljava 12% evropskih i 7,8% svetskih potreba. U Opštini se ovo voće gaji na oko 1.500 ha, ali kupine, jagode, maline, sve vrste bostana pod folijom, kao i proizvodnja šljive sorte “stenlej”, imaju veliku tendenciju razvoja.
Podaci pokazuju da je Opština na nivou stočarske proizvodnje Nišavskog okruga, a u najvećem broju domaćinstava zastupljena je mešovita proizvodnja u stočarstvu. Stočni fond broji 1.756 grla goveda, 9.382 svinja, 1.701 grla ovaca i 45.511 živine. Švedski landras i veliki jokšir su najzastupljeniji u svinjarstvu, dok u govedarstvu preovlađuje šareno domaće goveče tipa simentalac, a grla čiste simentalske i holštajn rase znatno su manje zastupljene. Domaće rase dominiraju u ovčarstvu – pirotske oplemenjene i cigaja, različiti sojevi pramenke, dok su od stranih najčešče vitemberg i il de frans.
Centar se nalazi na 43°40´ severne geografske širine i 21°32´ istočne geografske dužine, na nadmorskoj visini od 240 m. Merošina leži na magistralnom putu Niš-Prokuplje koji predstavlja vezu Opštine sa autoputem Beograd-Niš i koji povezuje jugoistočnu i istočnu Srbiju sa Kosovom. Od Niša i Prokuplja, Opština je udaljena 17 km, od Beograda 230, Skoplja 220, a od Sofije 160 km. U reljefu dominiraju brežuljkasto-brdoviti i nisko-planinski tereni.
U pogledu klime, ovu teritoriju odlikuju nešto hladnija proleća i toplija leta. Najhladniji mesec je januar sa prosećnom temperaturom oko 0ºC, a najtopliji je avgust. U jesen prosečna temperatura iznosi 10-15ºC. Najviše padavina ima u maju i junu, ali i u jesenjem periodu, a prosečna količina padavina iznosi 600 mm.
U opštini Merošina, prema zvaničnim podacima iz popisa poljoprivrede koji je Republički zavod za statistiku sproveo 2012. godine, 3.447 gazdinstava koristi poljoprivredno zemljište. U najvećem broju imaju oranice i bašte, odnosno najčešće gaje pšenicu i krupnik (njih 2.825), a zatim kukuruz za zrno – 2.708 gazdinstava. Prema broju slede poljoprivredna domaćinstva koja proizvode krompir – 1.237, detelinu – 1.065 i crni luk (848).
Najveći broj gazdinstava su porodična (99,83%), a ostalo su pravna lica.
Ukupno 333 gazdinstva uzgaja ostale mešovite useve, za voće je specijalizovano njih 344, a najviše je onih koji se bave različitim kombinacijama useva i stoke (1.018).
Poljoprivredom se u Merošini bavi 8.812 ljudi, a muškarci prednjače kada je reč o ukupnom broju.
Kada je reč o nosiocima gazdinstava u Merošini, muškarci su ponovo u prednosti i učestvuju sa 87,27%, dok je udeo žena mnogo manji (12,73%).
Kada je reč o članovima poljoprivrednih domaćinstava, tu su žene u većini i ima ih 59,79%.
