Opšti podaci o Lebanu
U slivu reke Jablanice, leve pritoke Južne Morave, u jugozapadnom delu centralne Srbije kao deo Jablaničkog okruga nalazi se Opština Lebane. Svrstava se u red srednje velikih opština, prostire se na površini od 337 kilometara kvadratnih, od čega poljoprivredno zemljište zauzima 63,2%, a šume 31,7% ukupne teritorije. Graniči se sa Leskovcem, Bojnikom i Medveđom.
U najvećem naselju i opštinskom sedištu – Lebanu, prema poslednjem popisu, ima 9.272 stanovnika, dok na teritoriji čitave Opštine živi 22.000. Sa prosečnom gustinom naseljenosti od 80 stanovnika na kilometru kvadratnom, spada u red dobro naseljenih, a kada je o etničkoj strukturi reč, srpsko stanovništvo je sa udelom od 92,7% većinsko, a sledi romsko sa 5,7%.
Pored gradskog naselja Lebane, Opštinu čini još 38 naselja: Bačevina, Bošnjace, Buvce, Veliko Vojlovce, Geglja, Goli Rid, Gornje Vranovce, Grgurovce, Donje Vranovce, Drvodelj, Ždeglovo, Klajić, Konjino, Krivača, Lalinovac, Lipovica, Lugare, Malo Vojlovce, Nova Topola, Novo Selo, Pertate, Petrovac, Popovce, Poroštica, Prekopčelica, Radevce, Radinovac, Rafuna, Svinjarica, Sekicol, Slišane, Togočevce, Ćenovac, Cekavica, Šarce, Šilovo, Štulac i Šumane.
Opšti podaci o poljoprivredi
Povrtarstvo je najbolje razvijena grana poljoprivrede u Opštini. Stanovništvo u ravničarskom delu okrenuto je ka poljoprivredi, dok su voćarstvo i stočarstvo zastupljeni u brdsko-planinskim krajevima.
Istorija Lebana
Na ovom prostoru postojale su ljudske zajednice od praistorije i u kontinuitetu su se razvijale sve do savremenog doba. Lebane je osnovano 1878. godine, na reci Jablanici, pored istoimenog sela. Do razvoja naselja dolazi tek kada je postalo sedište Jablaničkog sreza. Bilo je poznato po dve topole, obima oko 10 metara, i tri velika orahova drveta koja su rasla kod pešačkog mosta. Ispred hotela “Caričin grad” i danas postoji jedna od topola.
U periodu između dva svetska rata, Lebane je ostalo na nivou seoske varošice sa malim brojem stanovnika, bez obzira na to što su okolni krajevi imali ubrzan razvoj. 6.juna 1976. godine dogodila se katastrofalna poplava u kojoj su izgubljena dva ljudska života, a materijalna šteta je bila velika. Nakon toga u Lebanu dolazi do brže industrijalizacije zahvaljujući finansijskoj pomoći, a varoš se brže razvija. Na 7 km od Lebana nalazi se Caričin grad, koji je sagradio car Justinijan I na mestu svog rođenja, i to su ostaci vizantijskog grada Justinijana Prima.
Opština leži na 41°45′ severne geografske širine i 21°45′ istočne geografske dužine i obuhvata delove koji pripadaju gornjem delu sliva Jablanice i Leskovačkoj kotlini. U reljefu se izdvajaju Leskovačka kotlina i brdsko-planinski deo. Po reci Jablanici, koja protiče opštinskom teritorijom, čitav kraj je dobio naziv – Jablanički. Kao posledica neujednačenog hidrološkog režima u leto reka presušuje, te ju je T. Rakicevic označio kao najvecu sušicu u Srbiji.
Opštinu Lebane karakteriše umereno kontinetalna klima, sa umereno hladnim zimama i toplim i suvim letima. Januar je sa srednjom temperaturom od -0,3°C najhladniji, dok je jul sa 20°C najtopliji mesec. Srednja godišnja temperatura iznosi 10,2°C. U zimskim mesecima je, zbog niskih temperatura vazduha, najveća relativna vlažnost vazduha, dok je najmanja u avgustu. Prosečna visina padavina u vegetacijskom periodu iznosi 349mm, a najčešće duvaju vetrovi iz severnog pravca, pogotovo u zimskom periodu. U proleće je čest i topli južni vetar koji deluje povoljno na razvoj vegetacije.
U opštini Lebane, prema zvaničnim podacima iz popisa poljoprivrede koji je Republički zavod za statistiku sproveo 2012. godine, 3.637 gazdinstvo koristi poljoprivredno zemljište. U najvećem broju imaju oranice i bašte, odnosno najčešće gaje kukuruz za zrno (njih 2.916), a zatim proizvode pšenicu i krupnik – 2.598 gazdinstava. Prema broju slede poljoprivredna domaćinstva koja proizvode krompir – 1.373, detelinu – 770, paradajz – 761 i papriku (njih 744).
Najveći broj gazdinstava su porodična (99,83%), a ostalo su pravna lica.
Ukupno 332 gazdinstva specijalizovana su isključivo za žitarice, mešovitom stokom za ispašu bavi se njih 405, međutim najviše je onih koji se bave različitim kombinacijama useva i stoke (859).
Poljoprivredom se u Lebanu bavi 9.272 ljudi, a muškarci prednjače kada je reč o ukupnom broju.
Kada je reč o nosiocima gazdinstava u Lebanu, muškarci su ponovo u prednosti i učestvuju sa 81,22%, dok je udeo žena mnogo manji (18,78%).
Kada je reč o članovima poljoprivrednih domaćinstava, tu su muškarci u manjini i ima ih 39,55%.
