Opšti podaci o Crnoj Travi
Na jugoistoku Srbije, u gornjem slivu reke Vlasine, između planina Čemernika, Ostrozuba i Plane, na nadmorskoj visini od 920 metara nalazi se Opština Crna Trava. Deo je Jablaničkog okruga, a prostirući se na 318 kilometara kvadratnih predstavlja najmanju opštinu u pograničnoj zoni. Sedište Opštine je naselje Crna Trava koje ima svega 434 stanovnika. Graniči se sa opštinama Vlasotince, Babušnica, Surdulica, Vladičin Han, kao i sa gradom Leskovcem i susednom Republikom Bugarskom.
Prema popisu stanovništva iz 2011. godine, ovde živi 1.663 stanovnika, većinske srpske nacionalnosti – 98,7%, a Opštinu čini 25 naseljenih mesta – Bajinci, Bankovci, Bistrica, Brod, Vus, Gornje Gare, Gradska, Darkovce, Dobro Polje, Zlatance, Jabukovik, Jovanovce, Kalna, Krivi Del, Krstićevo, Mlačište, Obradovce, Ostrozub, Pavličina, Preslap, Rajčetine, Ruplje, Sastav Reka, Crna Trava i Čuka.
Crna Trava je pre svega poznata po crnotravskim pečalbarima koji su širom bivše Jugoslavije bili poznati kao graditelji-zidari, a nekada su se zvali Dunđeri. Najlepše zgrade u Beogradu – Ministarstvo Inostranih poslova, Poštu, Arhiv i sve najveće dimnjake u Jugoslaviji, podigli su upravo Crnotravci.
Istorija Crne Trave
Nekada su na ovom prostroru živela ilirska plemena, a od II veka nove ere prostor su nastanili Rimljani i bavili su se rudarstvom. I danas postoje ostaci njihovog kopanja jer su ostale iskopine u obliku rovina. U periodu vladavine Vizantije, koja je trajala do XII veka, u letopisima crkve stoje podaci da je ovak kraj bio skoro pust, odnosno da su ovde živeli jedan kaluđer i par manastirskih čobana. Postojeći manastir u to vreme pripadao je Carigradskoj patrijaršiji.
Borili su se crnotravci za svoju slobodu od 1454. godine, kada su branili srednjevekovnu srpsku državu, ali su ipak ostali u turskom ropstvu sve do 1878. Posle oslobođenja od Turaka stanovništvo je učestvovalo u svim narednim ratovima, a naselje je najviše zla doživelo od strane Bugara, kako za vreme Prvog, tako i tokom Drugog svetskog rata.
Pre Turaka naselje se zvalo Vilin Lug, a kasnije u turskom periodu nosilo je njihov naziv Kara Kas, što znači crna trava, kao i Bal’k Derven, što znači “riblja klisura”. Naziv naselja vezuje se i za Kosovsku bitku jer legenda kaže da su umorni srpski ratnici zaspali na travi koja ih je omamila, te zbog toga nisu stigli u boj, a travu su nazvali crnom.
Ogranci Suve planine na severu, Vlasinsko jezero na jugu, srpsko-bugarska granica na istoku i Grdelička klisura, dolinom Južne Morave na zapadu, šire posmatrano, okružuju Opštinu Crna Trava. Nadmorska visina ovoga kraja kreće se od 346 do 1721m, te je teritorija planinskog karaktera. Reka Vlasina protiče opštinskom teritorijom, samo naselje Crna Trava smešteno je na obalama Vlasine, a Vlasinsko jezero je udaljeno 10 km.
U opštini Crna Trava, prema zvaničnim podacima iz popisa poljoprivrede koji je Republički zavod za statistiku sproveo 2012. godine, 254 gazdinstva koristi poljoprivredno zemljište. U najvećem broju imaju oranice i bašte, odnosno najčešće gaje krompir – njih 205, a zatim pasulj – 104 gazdinstva. Prema broju slede poljoprivredna domaćinstva koja proizvode crni luk – 75 i beli luk (njih 24).
Najveći broj gazdinstava su porodična (99,21%), a ostalo su pravna lica.
Ukupno 27 gazdinstava gaji kombinovano različite ratarske kulture, 29 njih uz useve gaji i stoku, a najviše je onih koji su specijalizovani za proizvodnju mleka (31).
Poljoprivredom se u Crnoj Travi bavi 557 ljudi, a muškarci prednjače kada je reč o ukupnom broju.
Kada je reč o nosiocima gazdinstava u Crnoj Travi, muškarci su ponovo u prednosti i učestvuju sa 80,41%, dok je udeo žena mnogo manji i iznosi 19,59%.
Kada je reč o članovima poljoprivrednih domaćinstava, tu prednjače žene sa udelom od 65,54%.
