Opšti podaci o Priboju
U jugozapadnoj Srbiji, u oblasti Starog Vlaha, nalazi se Opština Priboj. Smeštena je na tromeđi Srbije, Crne Gore i BiH, u dolini reke Lim i teritorijalno pripada Zlatiborskom okrugu. Zauzima površinu od 552 kilometra kvadratna, a graniči se sa opštinama Nova Varoš, Prijepolje, Čajetina, Čajniče, Rudo i Pljevlja. Centralno opštinsko mesto – Priboj, najveće je naselje u Polimlju. Na teritoriji Opštine, prema popisu iz 2011. godine, živi većinsko srpsko stanovništvo – 75,9%, slede Bošnjaci sa 14% i Muslimani sa udelom od 7,2%, a ukupan broj stanovnika je 27.133.
Opštini Priboj, pored istoimenog gradskog naselja, pripada i 32 naselja seoskog tipa: Banja, Batkovići, Brezna, Bučje, Dobrilovići, Živinice, Zabrđe, Zabrnjica, Zagradina, Zaostro, Jelača, Kalafati, Kaluđerovići, Kasidoli, Kratovo, Krnjača, Kukurovići, Mažići, Miliješ, Plašće, Požegrmac, Pribojska Goleša, Pribojske Čelice, Rača, Ritošići, Sjeverin, Sočice, Strmac, Hercegovačka Goleša, Crnugovići, Crnuzi i Čitluk.
Istorija Priboja
Prvi podaci o nastanjenosti današnje Opštine datiraju iz XV veka, ali za utvrđeni grad Jagat, na Malom Biću, smatra se da je podignut u XIII ili XIV veku. Kao utvrđeno i napredno naselje jedan arapski geograf pominje Banju 1153. godine, a takva će ostati i u periodu Nemanjića, sve do 1698. kada Turci spaljuju manastir Svetog Nikole, a Banja postaje sedište Dabarske episkopije. U turskim zapisima Priboj se pominje u periodu od 1459. do 1463. kada je i potpao pod njihovu vlast. Oslobodiće se tek 1912. godine i nakon toga ući u sastav Kraljevine Srbije.
Austrougarska na ovaj prostor dolazi nakon Bečkog kongresa 1879. godine. U Priboju je bio stacioniran njihov garnizon koji će ovde ostati do 1909. Iako je imao veliki strateški značaj i dobru odbranu, tokom Prvog svetskog rata pribojski kraj zauzela je Austrougarska vojska 1915. i pod njenom okupacijom biće do novembra 1918. godine, nakon čega ulazi u sastav Kraljevine SHS.
Između dva rata Priboj se sporo razvijao, jedino su napredovali zanatstvo i trgovina, jer je došlo do izgradnje puteva i povezivanja sa okolnim mestima. Tokom Drugog svetskog rata, Priboj su okupirali Nemci 17. aprila 1941. godine, da bi zatim teritorija pripala italijanskoj okupacionoj vojsci, a nakon njih ušli su Bugari. Teritorija će biti oslobođena od strane treće Sandžačke 12. januara 1945. Nakon rata, u Opštini dolazi do razvoja trgovine, građevinarstva i industrije, a povećava se i broj stanovnika zahvaljujući novonastalim preduzećima. Danas, ta preduzeća ili ne postoje ili rade sa minimalnim kapacitetima, a broj stanovnika u Priboju ponovo se smanjio.
Sedište Opštine nalazi se na 43°33′59” severne geografske širine i 19°32′07” istočne geografske dužine, na nadmorskoj visini od 387 m. Vrh Ober, na planini Javorje, najviša je tačka Opštine (1.486 m). Reljef ovoga kraja je izrazito planinski, a Bić (1.386m), Pobijenik (1.423m), Crni vrh (1.186m) i Banjsko brdo (1.282m), neke su od planina koje se uzdižu iznad Priboja koji leži na reci Lim. Klima je umereno kontinentalna sa 145 oblačnih dana i 60 sunčanih tokom godine.
Kroz Opštinu prolaze važni regionalni putevi koji je povezuju sa Beogradom, Podgoricom i Sarajevom, kao i pruga Beograd-Bar od koje se na ovoj teritoriji odvaja jedan kolosek ka industrijskoj zoni Opštine. Od Beograda je udaljena 280, Užica 90, Podgorice 200, a Sarajeva 160 km. Pribojska banja udaljena je od Priboja svega 5 km i poznata je po svojim lekovitim termomineralnim vodama.
U opštini Priboj, prema zvaničnim podacima iz popisa poljoprivrede koji je Republički zavod za statistiku sproveo 2012. godine, 3.594 gazdinstva koristi poljoprivredno zemljište. U najvećem broju imaju oranice i bašte, odnosno najčešće gaje krompir (njih 2.318), a zatim pasulj – 1.784 gazdinstva. Prema broju slede poljoprivredna domaćinstva koja proizvode papriku – 1.351, paradajz – 1.070 i kupus i kelj (1.043).
Najveći broj gazdinstava su porodična (99,64%), a ostalo su pravna lica.
Ukupno 340 gazdinstava proizvodi različite ratarske kulture kombinovano, njih 450 bavi se različitim kombinacijama useva i stoke, međutim najviše je onih koja su se specijalizovala za voće (547).
Poljoprivredom se u Priboju bavi 8.653 ljudi, a muškarci prednjače kada je reč o ukupnom broju.
Kada je reč o nosiocima gazdinstava u Priboju, muškarci su ponovo u prednosti i učestvuju sa 81,30%, dok je udeo žena mnogo manji (18,70%).
Kada je reč o članovima poljoprivrednih domaćinstava, tu su žene u većini i ima ih 65,43%.
