Kukuruzni plamenac-posledica gajenja u monokulturi

SREDA, 20. JUN 2018

Velike štete u usevu kukuruza često nanosi kukuruzni plamenac. Stručnjaci ističu da je jedan od razloga širenja ove štetočine proizvodnja u monokulturi.

Kukuruzni plamenac (Ostrinia nubilalis) je polifagna štetočina, koja naseljava i pravi štete na oko 225 vrsta biljaka iz različitih familija, voćarskih, povrstarskih i ratarskih kultura. Predstavlja ekonomski značajan problem kada se kukuruz gaji u monokulturi.

Plamenac prezimljava u stadijumu odrasle gusenice u žetvenim ostacima kukuruza. Prva generacija leptira se najčešće javlja u prvoj polovini maja. Masovni let leptira počinje obično u fazi formiranja metlice. Leptiri su aktivni u sumrak i tokom noći. Njihov monitoring vrši se na svetlosnim lampama, jer su fotofilne i lako se skupljaju na svetlost. Danju su skriveni u polju.

Imago se hrani do polnog sazrevanja. Ovaj leptir ima izražen polni dimorfizam. Ženke su krupnije, svetlije boje, sa rasponom krila od 25-35 mm, dok su mužjaci tamniji, sa rasponom krila 20-30 mm. Posle parenja ženke polažu jaja na naličje listova, uz glavni nerv liske kukuruza. Jaja koja su položena su sitna, složena jedno do drugug, veličine do 0,5mm. Ona su prvobitno providna, zatim mlečno bela, a kasnije se u njima naziru gusenice. Pred kraj embrionalnog razvoja u ljusci jaja se mogu videti crne glave gusenice.

Gusenice se pile obično nakon pet do sedam dana. Kratko se hrane na površini lista na kome su bila jaja, a zatim se zavlače u točir koji prave mladi listovi i tamo se hrane najmlađim listovima. Stadijum gusenice traje 20 do 35 dana. Nakon toga gusenica prelazi u lutku. Jedan deo gusenica se u julu pretvara u lutku i daje drugu generaciju, čiji leptiri lete krajem jula meseca i avgusta. Ženke druge generacije polažu jaja na kasnije posejan kukuruz i na druge biljke. Ova generacija nema značaja za prozvodnju.

Larve se ubušuju u formirano stablo, izgrizaju ga i čine ga nestabilnim na vetar. Prvi simptomi se uočavaju na listu u vidu simetričnih kružnih izgrizotina lišća, ubušivanje u stablo je praćeno pojavom ubušnih otvora kao i crvotočine. U uslovima suše značajne štete može naneti u zasadima paprike. Plamenac oštećuje stabljiku, gusenica se ubušuje unutar nje i stablo paprike se lomi. Pored toga gusenice se ubušuju i u plodove paprike nanoseći i tako štetu.

Prag štetnosti je 10% biljaka sa položenim jajnim leglima kod merkantilnog kukuruza i 5% biljaka sa položenim jajnim leglima kod semenskog i kukuruza šećerca.

Po postizanju praga štetnosti preporučuje se primena nekog od registrovanih insekticida:

Ampligo 150 SC (a.m. hlorantraniliprol+lambda cihalotrin) 0,2-0,25l/ha ili

Avaunt 15 EC (a.m. indoksakarb) 0,25 l/ha.

Nepesticidna mera podrazumeva obavezno poštovanje plodoreda i uništavanje kukuruzovine na parcelama pre početka sezone. Kukuruzovinu bi trebalo zaorati na jesen, da ne ostane na površini.