Leskovac – grad

Izaberite opštinu

Opšti podaci o Leskovcu

Grad Leskovac nalazi se na krajnjem jugu Srbije i privredni je, administrativni, industrijski i kulturni centar Jablaničkog okruga. Prostire se u središtu plodne Leskovačke kotline, dugačke 50 i široke 45 kilometara, na maloj reci Veternici.

Pažnju i najprobirljivijih posetilaca ovaj Grad privlači različitim geografskim i turističkim motivima, objektima i sadržajima. U Leskovcu su razvijene hemijska, tekstilna, drvoprerađivačka i prehrambena industrija, a posebno se ističe kao grad roštilja, paprike i raznih kulinarskih specijaliteta.

Danas, u ovom Gradu koji zauzima površinu od 1.025 kilometara kvadratnih, živi 144.206 stanovnika, većinske srpske nacionalnosti (92,6%) u 141 naseljenom mestu. Leskovačka opština je po broju naselja najrazuđenija u Srbiji, a Grad Leskovac je, posle Niša, najveći grad na jugu Srbije. Više od polovine (54,3%) stanovnika živi u seoskim sredinama.

Naseljena mesta grada Leskovca i istoimene Opštine:

  • Babičko,
  • Badince,
  • Barje,
  • Belanovce,
  • Beli Potok,
  • Bistrica,
  • Bobište,
  • Bogojevce,
  • Bojišina,
  • Boćevica,
  • Bratmilovce,
  • Brejanovce,
  • Brestovac,
  • Brza,
  • Bričevlje,
  • Bukova Glava,
  • Bunuški Čifluk,
  • Velika Biljanica,
  • Velika Grabovnica,
  • Velika Kopašnica,
  • Velika Sejanica,
  • Veliko Trnjane,
  • Vilje Kolo,
  • Vina,
  • Vinarce,
  • Vlase,
  • Vučje,
  • Gagince,
  • Golema Njiva,
  • Gorina,
  • Gornja Bunuša,
  • Gornja Jajina,
  • Gornja Kupinovica,
  • Gornja Lokošnica,
  • Gornja Slatina,
  • Gornje Krajince,
  • Gornje Sinkovce,
  • Gornje Stopanje,
  • Gornje Trnjane,
  • Gornji Bunibrod,
  • Gradašnica,
  • Grajevce,
  • Graovo,
  • Grdanica,
  • Grdelica (varoš),
  • Grdelica (selo),
  • Guberevac,
  • Dedina Bara,
  • Dobrotin,
  • Donja Bunuša,
  • Donja Jajina,
  • Donja Kupinovica,
  • Donja Lokošnica,
  • Donja Slatina,
  • Donje Brijanje,
  • Donje Krajince,
  • Donje Sinkovce,
  • Donje Stopanje,
  • Donje Trnjane,
  • Donji Bunibrod,
  • Draškovac,
  • Drvodelja,
  • Drćevac,
  • Dušanovo,
  • Žabljane,
  • Živkovo,
  • Žižavica,
  • Zagužane,
  • Zalužnje,
  • Zlokućane,
  • Zloćudovo,
  • Zoljevo,
  • Igrište,
  • Jarsenovo,
  • Jašunja,
  • Jelašnica,
  • Kaluđerce,
  • Karađorđevac,
  • Kaštavar,
  • Kovačeva Bara,
  • Kozare,
  • Koraćevac,
  • Krpejce,
  • Kukulovce,
  • Kumarevo,
  • Kutleš,
  • Lipovica,
  • Ličin Dol,
  • Mala Biljanica,
  • Mala Grabovnica,
  • Mala Kopašnica,
  • Manojlovce,
  • Međa,
  • Melovo,
  • Milanovo,
  • Miroševce,
  • Mrkovica,
  • Mrštane,
  • Navalin,
  • Nakrivanj,
  • Nesvrta,
  • Novo Selo,
  • Nomanica,
  • Oraovica (kod Grdelice),
  • Oraovica (kod Crkovnice),
  • Orašac,
  • Oruglica,
  • Padež,
  • Palikuća,
  • Palojce,
  • Petrovac,
  • Pečenjevce,
  • Piskupovo,
  • Podrimce,
  • Predejane (varoš),
  • Predejane (selo),
  • Presečina,
  • Priboj,
  • Ravni Del,
  • Radonjica,
  • Razgojna,
  • Rajno Polje,
  • Rudare,
  • Svirce,
  • Slavujevce,
  • Slatina,
  • Smrdan,
  • Strojkovce,
  • Stupnica,
  • Suševlje,
  • Todorovce,
  • Tulovo,
  • Tupalovce,
  • Turekovac,
  • Crveni Breg,
  • Crkovnica,
  • Crcavac,
  • Čekmin,
  • Čifluk Razgojnski,
  • Čukljenik,
  • Šainovac,
  • Šarlince,
  • Šišince.

Opšti podaci o poljoprivredi u Leskovcu

Tradicionalno, u Leskovcu se već generacijama u selima dosta gaje razne povrtarske kulture za ranu upotrebu. U ovom kraju podjednako su napredne i razvijene i plastenička proizvodnja, za rano konzumiranje povrća, ali i proizvodnja na otvorenom prostoru, odnosno u baštama.

Poslednjih godina se plastenička proizvodnja još više razvija i modernizuje, pa zato postaje jedan od glavnih izvora prihoda mnogih ljudi u leskovačkom kraju. Najzastupljenije povrće su:

  • paradajz,
  • paprika,
  • krompir i
  • kupus.

Višnja, jagoda, šljiva i malina dominantne su u grani voćarstva, dok je stočarstvo u opadanju.
 

Istorija Leskovca

Da je na ovom prostoru nekada postojalo ilirsko naselje saznajemo od grčkog istoričara Herodota. Rimljani su na ovaj prostor došli u II veku, proterali su Ilire i na levoj obali reke Veternice osnovali svoje naselje, a na brdu Hisar podigli utvrđenje.

O doseljavanju Slovena i njihovom načinu života nema podataka, ali je poznato da je u XII veku grčki car Manojlo poklonio ovu oblast, koja se zvala Glubočica, Nemanji, a tu se nalazilo i naselje Leskovac. Smatra se da je naselje dobilo ime Leskovac pre više od 600 godina, po leski (lešniku), koji je iznikao na prostoru isušene močvare, ali u doba Turaka naselje je nosilo njihovo ime – Hisar, što znači tvrđava.

Iz perioda vladavine cara Dušana, i nakon toga, sela u oblasti Glubočice (Dubočice) često bivaju darivana manastirima i tim povodom Leskovac se prvi put pominje kao grad.

U doba Turaka naselje Leskovac postalo je centar Leskovačkog pašaluka, koji je obuhvatao veliki prostor sve do današnjeg Paraćina i Kruševca.

Tokom Prvog svetskog rata, Leskovac je okupiran od strane Bugara, Nemaca i Austrougarske, a stanovništvo i privreda trpe velike gubitke. Nakon oslobođenja grad se oporavlja i između dva svetska rata dostiže svoj privredni vrhunac.

Sa početkom Drugog svetskog rata, Leskovac je bombardovan 6. i 8. aprila 1941. godine. Pretrpeo je velike gubitke, a Nemci su ga okupirali 12. aprila.

6. septembra 1944. godine savezničke snage su sa oko 50 aviona, bez povoda, razrušile grad i nanele nove ljudske žrtve, za koje se pretpostavlja da ih je bilo između 2.500 i 4.000, a broj razrušenih objekata iznosio je 1.840. Leskovac je oslobođen 11. oktobra 1944. godine.

Za razvoj poljoprivrede, s obzirom na to da je odlikuju plodno zemljište i povoljna klima, Leskovačka kotlina ima veliki značaj. Ova dva uslova, kao i mogućnost navodnjavanja, ukazuju na to da postoje objektivni uslovi za razvoj intezivne poljoprivredne proizvodnje na ovom području.

Seoska naselja leskovačkog kraja, kojih ima 141, nisu dovoljno iskorišćena u oblikovanju savremene poljoprivrede, ali ni ukupne lokalne ekonomije. Poljoprivredne površine karakterišu velika usitnjenost i razuđenost, a najveći deo je u privatnom vlasništvu. Sve to otežava savremenu primenu agrotehničkih mera.

U gradu Leskovcu, prema rezultatima Popisa poljoprivrede 2012. godine, ima 15.507 registrovanih poljoprivrednih gazdinstava.

Plastenička proizvodnja, odnosno, uzgajanje povrtarskih proizvoda za ranu upotrebu u plastenicima, uzgajanje povrtarskih proizvoda za kasniju upotrebu, kao i njihovo plasiranje na, kako domaćem, tako i inostranom tržištu, poljoprivredna je tradicija ovog kraja.

Povrtarska proizvodnja osnovni je dopunski izvor prihoda većine lokalnog poljoprivrednog stanovništva, a u nekoliko poslednjih godina došlo je i do povećanja površina pod plastenicima i povrtarskim zasadima. Paradajz, paprika, krompir i kupus gaje se najviše od povrtarskih kultura.

U oblasti voćarstva dominiraju višnja, jagoda, šljiva i malina. Voćarska proizvodnja je važan segment poljoprivrede ovog kraja i poluintezivnog je do intezivnog tipa, a  primene agrotehničkih mera i zaštite od bolesti štetočina su na zadovoljavajućem nivou.

Pašnjaci na brdsko-planinskim predelima imaju odlične uslove za bavljenje stočarstvom, međutim, mogućnosti za bavljenje intezivnom stočarskom proizvodnjom (tovna junad, mlečne rase goveda), umanjene su zbog demografskog pražnjenja sela, kao i odlaska mladih u gradska naselja. Stočarstvo ovoga kraja odvija se najčešće u ravničarskim selima i svelo se na čuvanje manjeg broja grla stoke.

Leskovac se nalazi na 42°52′ severne geografske širine i 21°57′ istočne geografske dužine, u podnožju brda Hisar, na nadmorskoj visini od 210 do 240 metara. Leskovačka kotlina, u kojoj je Grad smešten, se na severu graniči sa niškom kotlinom, dok se sa vranjsko-bujanovačkom graniči na jugu.

S ozirom na to da kroz nju prolaze važne međunarodne saobraćajnice, kao  i saobraćajni pravci nižeg reda, ona ima tranzitni karakter. Zapadnu i Srednju Evropu sa Makedonijom, Grčkom i Malom Azijom povezuje glavni saobraćajni pravac koji prolazi kroz Opštinu. Od Beograda je udaljen 300, a od od Niša 40 km.

Reka Južna Morava prolazi u blizini Grada, a Veternica, Jablanica, Vlasina, Pusta Reka i Rupska reka njene su najveće i najznačajniji pritoke. One predstavljaju tzv. srpsko petorečje.

Leskovac okružuju i tri veštačka jezera – Brestovačko, Barje i Vlasinsko jezero, kao i planine Radan (1.409m), Pasjača, Goljak, Kukavica i Čemernik (1.638m), Babička gora (1.098m), Seličevica (903m) i Suva planina.

Ovo je brdsko-planinsko područje i u ukupnoj površini Grada ono zauzima njegove 2/3. Klima u Leskovcu je umereno kontinentalna sa prosečnom godišnjom temperaturom od +11,1°C. U januaru je prosečna temperatura 0oC, dok je u julu 21,6°C.

Prosečne godišnje padavine iznose 625mm, a vlažnost vazduha je 73%. U proseku ima 79 sunčanih, 112 oblačnih, 35 sa snegom i 42 tropska dana u godini.

U gradu Leskovcu, prema zvaničnim podacima iz popisa poljoprivrede koji je Republički zavod za statistiku sproveo 2012. godine, 15.447 gazdinstava koristi poljoprivredno zemljište. U najvećem broju imaju oranice i bašte, odnosno najčešće gaje kukuruz za zrno – njih 12.946, a zatim pšenicu i krupnik – 12.155 gazdinstava. Prema broju slede poljoprivredna domaćinstva koja proizvode krompir – 6.815, papriku – 5.158, crni luk – 2.927, kao i detelinu (njih 2.882).

Najveći broj gazdinstava su porodična (99,92%), a ostalo su pravna lica.

Ukupno 1.125 gazdinstava gaji mešovitu stoku za ispašu, ne i za proizvodnju mleka, kombinovano ratarstvom, svinjama i živinom bavi se njih 1.720, međutim najviše je onih koji uz useve gaje i stoku (3.461).

Poljoprivredom se u Leskovcu bavi 40.138 ljudi, a muškarci prednjače kada je reč o ukupnom broju.

Polna struktura stanovništva u gradu Leskovcu @AgromediaKada je reč o nosiocima gazdinstava u Leskovcu, muškarci su ponovo u prednosti i učestvuju sa 83,83%, dok je udeo žena mnogo manji i iznosi 16,17%.

 Nosioci gazdinstava u gradu Leskovcu @AgromediaKada je reč o članovima poljoprivrednih domaćinstava, tu prednjače žene sa udelom od 60,27%.